Bikram Sambat
Het kan even schrikken zijn, maar als je Nepal dit jaar (2018) nog binnenkomt, dan stap je eigenlijk in het jaar 2075. Nepal gebruikt sinds 1901 officieel de Bikram Sambat kalender, een historische hindoe-jaarltelling van voor de 9de eeuw na Christus. De exacte oorsprong van de benaming is niet geheel gekend, maar het principe van de telling gaat terug op het aanhouden van de maanfasen voor maandberekeningen.
En waar onze Gregoriaanse kalender een maand soms wat langer, dan wat korter maakt om netjes binnen de 365 dagen van een jaar te vallen, voegt de Bikram Sambat om de zoveel jaar gewoon een hele maand toe of laat deze weg. Zo blijven de vele aloude festiviteiten van de hindoe’s en boeddhisten netjes binnen hun oorspronkelijke seizoenen van het jaar. Een gegeven dat enorm belangrijk is voor deze culturen.
Een jaar vol feesten
De eerste maand van het Nepalese jaar is Baishakh en valt voor ons ergens midden april. Het is een groot feest in Nepal waar families samen komen om te eten, te feesten en deel te nemen aan rituelen om elkaar geluk te wensen in het nieuwe jaar. Het Nepalese nieuwjaar markeert ook meteen het einde en nieuwe begin van een schooljaar. Veel vakantie krijgen de leerlingen niet, want meteen na het feest worden ze terug op de schoolbanken verwacht.
Het grootste feest in Nepal is echter Dashain in september/oktober, dat 15 dagen duurt en waarbij het publieke leven vrijwel compleet stil ligt. Hindoe’s, boeddhisten en kirats vieren dan de overwinning van het goede over het kwade. Kinderen laten vliegers op en volwassenen spelen kaart, al heeft elke dag wel een andere traditionele invulling. Op de laatste dag offeren de hindoe’s dieren aan de goden (en om zelf op te eten).
Een ander groot feest in Nepal is Tihar/Diwali, een vijfdaags Hindoe-feest in de periode oktober/november. Dit feest van het licht viert op elke dag een ander heilig dier en sluit af met het geven van cadeautjes en een tika (rode stip) op elkaars voorhoofd. Je kan het een beetje vergelijken met onze kerstperiode.
Een andere kalender, een probleem?
Om de jaartelling van Nepal correct om te zetten naar onze Gregoriaanse kalender is een vrij ingewikkelde berekening nodig. Maar als vuistregel kan je 56,7 jaar bij onze datum tellen om te weten welk jaar het ongeveer is in Nepal.
Gelukkig moet je deze berekening niet steeds maken als je naar Nepal afreist. Over vrijwel het hele land gebruiken de Nepalezen ook onze gekende Gregoriaanse kalender en kan je veilig in het jaar 2018 (of 2019 over enkele weken) blijven. De Bikram Sambat kalender kan wel problemen opleveren voor de Nepalezen zelf. Bij de geboorte van een kindje loopt er wel eens wat mis om de juiste geboortedatum vast te leggen in beide kalenders. Iets waar we bij Cunina regelmatig mee geconfronteerd worden.
